همه ما هنگامی که قصد خرید یک دستگاه یا قطعه رایانه‌ای یا هر قطعه دیگری را داریم یکی از فاکتورهای مورد توجه برای خرید، میزان عمر مفید دستگاه است. در واقع مایلیم بدانیم که در برابر پولی که می‌پردازیم، چه مدت می‌توانیم از جنس خریداری شده استفاده ببریم. بنابراین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا طول عمر مفید قطعات خریداری شده مشخص است و آیا معیاری برای تشخیص عمر قطعه وجود دارد یا خیر.
در ادامه دو عبارت بسیار مصطلح در تضمین طول عمر قطعات و دستگاه‌ها را معرفی خواهیم کرد تا اگر در فهرست مشخصات قطعه‌ای به چشم خورد، مفهوم آن به طور کامل مشخص باشد. این دو اصطلاح MTTF و MTBF هستند که برای ما کاربردی و با ارزش می باشد و با دیدن مقدار این دو میزان انتظار خود را از آن قطعه الکترونیکی می سنجیم.
MTTF:
برگرفته از حروف اول عبارت mean time to failure است و به معنای متوسط زمانی است که یک قطعه یا دستگاه پس از شروع به کار، به اولین خرابی خود می‌رسد. این خرابی به گونه‌ای است که دستگاه دیگر قادر به ادامه فعالیت عادی خود نیست. برای مثال اتمام جوهر چاپگر، خرابی محسوب نمی‌شود.
زیرا با شارژ کارتریج، چاپگر قادر به ادامه کار خواهد بودو تنها ابزار کار آن به اتمام رسیده است، اما سوختن یک IC برد مربوط به دیسک سخت یا مادربرد یا سوختن CPU یا سوختن قطعه ای از نمایشگر یک خرابی به شمار می‌رود.
زمان MTTF را معمولا به ساعت یا هزار ساعت تخمین می‌زنند و معمولا در مشخصات قطعات آن را ذکر می‌کنند. اگر MTTF قطعه‌ای صد هزار ساعت اعلام شد، به این معناست که انتظار می‌رود به طور میانگین بعد از گذشت این مدت زمان، اولین خرابی منجر به توقف کارکرد در قطعه رخ دهد البته در اینجا اشاره به دو نکته ضروری است.
یکی این که این زمان صرفا یک تخمین است و ضمانت نیست و هیچ تضمینی وجود ندارد که قطعه بعد از چند ساعت از شروع فعالیت خراب نشود یا حتما بعد از صد هزار ساعت قطعه خراب شود و شاید خیلی بیش از آن نیز دوام داشته باشد لذا این مقادیر بر اساس تخمین و محاسبات آزمایشگاهی می باشد که متناسب با شرایط ممکن است کاهش یا افزایش یابد.
مساله دیگر آن است که زمان اعلام شده، زمان فعالیت قطعه است. مثلا صد هزار ساعت حدود 11 سال و 5 ماه است. اگر روزی 8 ساعت از قطعه استفاده شود این زمان به 3 برابر یعنی چیزی حدود 34 سال افزایش خواهد یافت. زیرا قطعه 24 ساعته در حال فعالیت نبوده است.
قطعات ثابت مثل RAM ،CPU وغیره دارای مقدارMTTF بسیار بالاتری نسبت به دستگاه‌هایی چون دیسک‌های سخت و درایوهای نوری دارند که فعالیت مکانیکی در آنها به چشم می‌خورد ضمنا اگر قرار باشد MTTF یک سیستم کامل رایانه‌ای تعیین شود، با توجه به کمترین MTTF تعیین می‌شود. چون در صورت خرابی هر کدام از قطعه‌ها، در واقع به اولین خرابی کل سیستم رسیده‌ایم که این خرابی در قطعات با MTTF کمتر محتمل‌تر است. از MTTF بیشتر برای تضمین قابلیت اطمینان قطعات غیرقابل تعمیر همچون CPU استفاده می‌شود، اما برای قطعات قابل تعمیر اغلب از MTBF استفاده می‌شود.
MTBF:
این عبارت که برگرفته از حروف اول Mean time between failures است و از نظر زمانی از MTTF بیشتر است و گاهی به جای MTTF در مشخصات قطعه‌ها ذکر می‌شود.
MTBF میانگین زمان‌های بین دو خرابی قطعه در بین تعمیرات آن است. به عنوان مثال اگر یک قطعه در طول 450 هزار ساعت، 3 بار خراب شود در آن صورت MTBF آن 150هزار ساعت خواهد بود.
توجه داشته باشید که همانند MTTF ، خرابی به آن مفهوم است که دستگاه قادر به ادامه کار نباشد. اما در اینجا با تعمیر، دستگاه را به ادامه فعالیت وادار می‌کنیم. مثلا در صورت سوختن یک IC از درایونوری می‌‌توان با تعویض آن با نمونه سالم آن IC ، دستگاه را تعمیر کرد. این معیارها برای ارزیابی قابلیت اطمینان و قابلیت نگهداری یک قطعه، دستگاه یا سیستم مطرح می‌شوند.
در اغلب کاتالوگ محصولات و دستگاه ها از این مقدار برای بیان میزان عمر آن قطعات استفاده می شود که معمولا در اجرای سیستم های حفاظت الکترونیکی و امنیتی بسیار با اهمییت می باشد و یکی از فاکتورهای متمایز کننده این دستگاه ها و تجهیزات می باشد.
دیدگاه خود را بنویسید